Nedim AKINFizikte hareket yasalarının temelini atan bilim insanı Isaac Newton’dur. Newton’a göre hareketin üç temel kanunu vardır. Bu kanunlar hala günümüzde makro düzeyde geçerliliğini korurken mikro düzeyde Newton kanunları ile açıklanmazken mikro düzeyde kuantum fiziği geçerlidir. Günümüzde gerçekleşen gezegen uydu hareketleri, cisimlerin hareketleri hala Newton’un hareket yasalarına göre açıklanabilmektedir.
Newton kuvvet ve kuvvet sebep olduğu ivme arasındaki ilişkiyi üç kanun ile ifade etmiştir. Bu kanunlar;
1.Yasa: Eylemsizlik Prensibi
Newton eylemsizliği cisimlerin durumunu koruma isteği olarak tanımlamıştır. Cisimler dışarıdan ekstra bir etki olmadıkça durumlarını korumak isteler örneğin tavanda asılı kalan avize dışarıdan ekstra bir kuvvet etki etmediği sürece durumunu korur. Başka bir örnek verecek olursak sabit hızla giden bir araçta bulunan yolcu aracın hızı değişmedikçe konumunu korur. Ancak cismin durumunu bozan bir etki oluştuğunda bu yeni etkiye cismin gösterdiği tepkide eylemsizliğin sonucudur. Günlük hayatta bu durum ile karşılaşılan birçok durum vardır. Örneğin içinde bulunduğumuz aracın sürücüsü fren ya da gaza bastığında cisimler durumunu koruma isteğine sahip olduğu için ani frende öne doğru hareket ederiz, ani bir hızlanmada ise geri doğru hareket ederiz bu eylemsizliğin sonucudur. Eylemsizlik kütle ile doğru orantılıdır. Kütlesi fazla olan cisimleri harekete geçirmek zor olduğu gibi durdurmak zordur. Ağır ve yüklü bir kamyonu durdurmanın, hafif yüklü bir otomobili durdurmaktan daha zor olması eylemsizlik sonucudur.
2. Yasa: Temel Prensip
Newton’un ikinci hareket yasasına göre dengelenmemiş kuvvet etkisi altında kalan cisimler ivmeli hareket yaparlar cisimlerin kazandıkları bu ivme cisme etki eden kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır.
NOT: Sabit bir kuvvetin etkisiyle ivmelenen cisim düzgün hızlanır ve ivmeside sabittir.
3.Yasa: Etki-Tepki Prensibi
Newton’un üçüncü yasasına göre bir cisme etki uygulandığında o cisim mutlaka zıt yönde ve etkiyle eşit büyüklükte bir tepki oluşturur Tepki kuvveti N harfiyle gösterilir. Örneğin masa üzerinde durun bir kitap masaya ağırlığından dolayı bir etki uygulamaktadır masada bu etkiye karşı zıt yönde ve aynı büyüklükte bir tepki uygular. Bunun gibi dolabı iten kişi ile dolap arasında aynı etki tepki ilişkisi oluşur. Başka bir örnek verecek olursak yüzücü ayağı ile havuzun duvarına etki uyguladığında duvarda yüzücüye aynı büyüklükte zıt yönde tepki uygular ve yüzücü hız kazanabilir.
Bir cisim bir zemin üzerine konulduğunda cisim ağırlığı nedeniyle zemine bir etki kuvveti uygular zeminde cisme ağırlığı kadar ters yönde bir tepki kuvveti uygular. Zemin üzerine etki eden kuvvet artarsa tepki kuvveti artar azalırsa tepki kuvveti azalır.
