Nedim AKINYeni yazılardan haberdar olmak için:
İnstagramdan bizi takip edebilirsiniz: https://www.instagram.com/matgunluk/
Pinterestten bizi takip edebilirsiniz: www.pinterest.com/matgunlukleri
Facebooktan bizi takip edebilirsiniz: https://www.facebook.com/matematikgunlugu19/
Fizikte nesnelerin ya da varlıkların ölçülerek ya da sayılarak belirlenen özelliklerine nicelik denilmektedir. Fiziksel bir nicelik hakkında bilgi sahibi olabilmek için fizikte öncelikle gözlem yapılır. Fizikte gözlemler nitel ve nicel olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Nitel gözlemler sadece duyu organlarıyla yapılan kişiden kişiye farklılık gösteren gözlemlerdir. Örneğin bir ağaca bakarak bu ağaç çok uzun demek nitel bir gözlemdir. Ve ya bir kadına bakarak kadının çok güzel olduğunu ifade etmek nitel gözlemdir. Nitel gözlemler kişiden kişiye değiştiği için güvenilir bir gözlem çeşidi değildir. Nicel gözlem ise ölçme aletleriyle yapılan kişiden kişiye değişmeyen kesin sonuçlar içeren gözlem çeşididir. Örneğin eşit kollu terazi ile kütlenin ölçülmesi ya da şerit metre yardımıyla kişilerin boyunun ölçülmesi. Nicel gözlemler kesin sonuçlar içerdiği için güvenilirdir.
Fizikte nicelikler sayıların yanına konulan birimler ile ifade edilmektedir. Fizikte birim kullanmak çok büyük önem taşımaktadır mesela fizikte bir nicelik için ölçüm sonucuna 5 demek hiçbir şey ifade etmez ama 5 kg dediğimizde o niceliğin kütlesinin ölçüldüğünü anlarız ve ya 5 metre dediğimizde niceliğin uzunluğunu ölçtüğümüzü anlarız. Dünyada ortak bir ifade olması için bir birim sistemi oluşturulmuştur bu birim sistemine ULUSLARARASI BİRİM SİSTEMİ(SI) denmektedir. SI birim sisteminin oluşturulması ticaret, uluslararasındaki bilim çalışmalarında karışıklıkların giderilmesinde oldukça fayda sağlamaktadır.
Fiziksel nicelikler bazı ortak özellikler bakımında sınıflandırılırlar bu sınıflandırma iki ayrı kategoride yapılmaktadır. Bu sınıflandırmalar aşağıdaki tablodaki gibidir.
İlk olarak temel ve türetilmiş büyüklükleri incelersek,
Temel büyüklükler:Herhangi bir fiziksel niceliğin ölçüm sonucu tek bir matematiksel sonuçla ifade edilebiliyorsa bu niceliklere fizikte temel büyüklük denmektedir. Fizikte yedi tane temel büyüklük vardır bu yedi temel büyüklük dışında kalan bütün fiziksel nicelikler türetilmiş büyüklük olarak ifade edilir.
Fizikteki 7 temel büyüklük; kütle, ışık şiddeti, sıcaklık, akım şiddeti, madde miktarı, uzunluk ve zamandır. Temel büyüklüklerin gösterimi SI birim sistemindeki birimleri ölçüm aletleri aşağıdaki tablodaki gibidir.
Türetilmiş Büyüklükler:Birden fazla temel büyüklüğün birlikte kullanılmasıyla elde edilen büyüklüklere türetilmiş büyüklük denir. Türetilmiş büyüklüklerin belirli bir sayısı yoktur. 7 temel büyüklüğün dışında kalan tüm fiziksel nicelikler türetilmiştir bu büyüklükler formüller ile ifade edilir. Türetilmiş büyüklüklere bazı örnek olarak; Kuvvet, ivme, hız, sürat, hacim, enerji, alan, yer değiştirme, basınç, ısı vb.
Fiziksel Niceliklerdeki ikinci sınıflandırmamızvektörel büyüklükler ve skaler büyüklüklerdir.
Skaler Büyüklükler: Fiziksel nicelik sadece sayı ve birim ile ifade edilebiliyorsa yön belirtmesine ihtiyaç yoksa bu büyüklüklere skaler büyüklük denir.
Örnek: kütle, sıcaklık, zaman, ısı, sürat, alınan yol, enerji, uzunluk, akım şiddeti, madde miktarı, ışık şiddeti vb
Vektörel Büyüklükler:Bazı fiziksel nicelikleri sayı ve birim yanında yön ile de ifade edilir. Yön belirten büyüklüklere vektörel büyüklük denir.
Örnek: Hız, yer değiştirme, kuvvet, ağırlık, ivme, elektriksel alan, manyetik alan vb.
